Hatha is een samengesteld woord en staat voor de ha-aktieve-geestelijke en tha-passieve-lichamelijke energie. Het woord hatha verbindt de aktieve- en de passieve energie. Volgens de oosterse traditie ontspringt deze energiestromen links en rechts aan de basis van de wervelkolom, wervelt omhoog en eindigt in het rechter- en linkerneusgat. Als door oefening deze energiebanen met elkaar in balans zijn stroomt de energie niet meer wervelend van links naar rechts maar gelijkmatig door de middelste baan, de wervelkolom. Dan is er evenwicht van geest(ha) en lichaam(tha).
hatha yoga op schrift gesteld
Aan Shiva ook wel Adinatha, worden de eerste dankwoorden gericht voor de kennis van hatha yoga. Uiteindelijk is het de gecompassioneerde Swamaratma die de hatha yoga pas omstreeks de 14eeeuw op schrift stelt in de hatha yoga pradipika. Al rond het begin van de jaartelling is er vermelding gevonden van vergevorderde hatha yoga.
hatha yoga pradipika
Het boek beschrijft de opbouw van hatha yoga in vier delen.
· houding
· pranayama
· bandha’s en mudra’s
· samadhi
houding is bedoeld om standvastigheid en kalmte te winnen en helpt om succes te vinden in contemplatie, zonder dat het denken nog wordt afgeleid. Als een houding niet comfortabel is geeft het minste ongemak aanleiding om het denken van het doel (kalmte) af te houden. Dit is pas mogelijk als de houding met enige regelmaat wordt beoefend.
pranayama is adembeheersing door middel van prana, de levensenergie.
Het tot stand brengen van in –en uitademing en het vasthouden van de adem. Levensstijl die te maken heeft met voedselinname, werk, slaap maar ook emoties, gedachten en imaginatie zijn van invloed op het prana.
bandha’s is het aan banden leggen, inperken en het vasthouden van levensenergie
mudra’s, het woord mudra heeft als wortelklank ‘mud’ dat delight /genoegen betekent en dra komt van dravay de causale vorm van ‘dru’ wat ontlokken, tevoorschijnhalen betekent. Mudra is een gebaar of houding. De hatha yoga pradipika beschouwt mudra als een onafhankelijke yogatak die een zeer subtiel bewustzijn vereist.
Mudra wordt beoefend na enige bekwaming in houding en pranayama zodat zonder ongemak de aandacht kan worden verdiept.
samadhi is eenheidsbeleving waarbinnen alle aandacht samenvalt en alles stroomt.
Het doel van de hatha yoga pradipika is om helderheid en eenvoud te brengen in de enorme hoeveelheid opinies om je heen en om je trapsgewijs te leiden naar raja yoga, de koninklijke yoga.